Trasa nr 11 wycieczka z Żyrardowa przez Wiskitki (7 km), Baranów (10 km), Budy Zosiny (9 km), Jaktorów(4 km), Kuklówkę (6 km), Radziejowice (6 km - nocleg), Żabią Wolę (12 km), Żelechów(4 km), Skuły (8 km), Grzegorzewice 4 km), Petrykozy (8 km), Mszczonów (12 km), Radziejowice (7 km), Hamernię (4 km), Korytów (5 km), Zalew Żyrardowski (2 km) do Żyrardowa (2 km, dłudość całej trasy - 110 km).

Trasa prowadzi przez wschodnią część woj. skierniewickiego będącą pozostałością po wspaniałych lasach dawnej królewskiej Puszczy Jaktorowskiej i Puszczy Wiskickiej. Na trasie liczne miejscowości o ciekawej historii i wielu cennych zabytkach. Do 1975 r. region ten należał do województwa warszawskiego i do dzisiaj miejsca te są odwiedzane przez turystów warszawskich. Najciekawszą miejscowością na trasie są Radziejowice z zabytkowym pałacem, ciekawym parkiem i bazą noclegową na 100 osób. Przez region przebiegają cztery szlaki turystyczne: zielony, niebieski, czarny i źółty. Uczta duchowa dla miłośników malarstwa i wspaniałych krajobrazów Mazowsza . Wszak tymi ścieżkami wędrował i utrwalił je na płótnach swych obrazów wielki mistrz mazowieckiego krajobrazu - Józef Chełmoński.

Z centrum Żyrardowa ulicą 1 Maja udajemy się w kierunku płn. Mijamy wieś Kozłowice Stare i po przejechaniu ok. 7 km znajdujemy się w Wiskitkach. Opis Wiskitek w dziale TRASA 1.

Przed dojechaniem do centrum Wiskitek (rynek), za mostkiem na rzece Pisi Gągolinie, na wyraźnym zakręcie szosy w lewo odchodzi w prawo droga w kierunku na Drzewicz Nowy i Baranów. Droga ta wytyczać będzie kierunek naszej dalszej jazdy.Szosą tą jedziemy około 8 km mając po lewej przez cały czas dolinę Pisi Gągoliny. Dojeżdżamy do wioski Drybus kończącej się na skrzyżowaniu dróg. Wybieramy kierunek w prawo do odległego o 2 km od skrzyżowania Baranowa.

Baranów.

Gmina Baranów obejmuje 21 sołectw o powierzchni 74 km kwadr.. Zamieszkuje ją 4800 osób. Jest typową gminą rolniczą. Liczne torfowiska, zmeliorowane łąki i grądy - to typowy krajobraz tego regionu. Istnieją tu dobre warunki do przetwórstwa rolno - spożywczego i w perspektywie szansa na rozwój agroturystyki.

Wartymi obejrzenia są drewniane chałupy rodziny Gontarczyków z 1888 i 1914 r. i wioska Holendry Baranowskie, gdzie mieszkali tzw. Holendrzy (osadnicy pochodzenia flamandzkiego lub niemieckiego) sprowadzeni tu przez Hieronima Radziejowskiego w poł. XVII w. Z innych godnych uwagi zabytków tej okolicy należy wymienić dwór polski w stylu klasycystycznym, o czterospadowym dachu krytym gontem, z kolumnowym portykiem i tarasem od strony ogrodu. Późnoklasycystyczny pałac z 1869 r., później przebudowywany znajduje się także w pobliskiej Bożej Woli.

Z Baranowa udajemy się na południe w kierunku Jaktorowa. Po przejechaniu około 6 km dojeżdżamy do skrzyżowania z boczną drogą w kierunku Bud Zosinych. Skręcamy w prawo i po około 3 km znajdujemy się w pobliżu cmentarza żołnierzy Grupy AK "Kampinos". Opis cmentarza i okolic Bud Zosinych przedstawiono w dziale TRASA 5.

Po zwiedzeniu cmentarza udajemy się w drogę powrotną w kierunku Jaktorowa. Po dojechaniu do skrzyżowania na drodze głównej Baranów - Jaktorów skręcamy w prawo i po około 2 km dojeżdżamy do Jaktorowa. Opis Jaktorowa i okolic przedstawiono w dziale TRASA 5.

Z Jaktorowa kierujemy się dalej na południe w kierunku na Kuklówkę i Radziejowice. Jadąc wzdłuż doliny Pisi Tucznej podziwiamy piękno okolicy i po ok. 6 km znajdujemy się w Kuklówce. Zabytki Kuklówki i okolic opisano w dziale TRASA 6.

Po zwiedzeniu Kuklówki udajemy się drogą w kierunku płd. - zach. wiodącą do Radziejowic, które osiągamy po ok. 6 km. Zabytki Radziejowic opisano w dziale TRASA 3. W Radziejowicach można przenocować w Schronisku PTSM przy Gminnym Ośrodku Kultury. Adres schroniska: 96 - 325 Radziejowice, ul. Sienkiewicza 6, Gminny Ośrodek Kultury, tel. (0 - 46) 8577111. Schronisko posiada 30 miejsc noclegowych i czynne jest przez cały rok.

Dla turystów z większą gotówką miejsca noclegowe oferuje Dom Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury i Sztuki w Radziejowicach, ul. Sienkiewicza 4, tel. (0 -46) 8577125. Dom Pracy Twórczej MKiS w Radziejowicach dysponuje 70 miejscami noclegowymi w pałacu i dworku.

Po zwiedzeniu Radziejowic i odpoczynku w bazie noclegowej następnego dnia udajemy się w dalszą drogę. Pierwszym celem naszej podróży jest Żabia Wola odległa od Radziejowic o 12 km. Docieramy do niej drogą szybkiego ruchu Katowice - Warszawa. Należy bardzo uważać, aby w odpowiednim miejscu zjechać z trasy szybkiego ruchu na drogę lokalną do Żabiej Woli. Miejsce to znajduje się około 9 km od początku drogi na trasie szybkiego ruchu.

Gmina Żabia Wola.

Gmina Żabia Wola leży na wsch. skraju woj. skierniewickiego. Teren jej zajmują liczne kompleksy leśne z pomnikami przyrody ("Skulski Las" i rezerwat "Skuły - Zachód", starodrzew dębu i grabu) oraz parki wiejskie. Przez okolice przebiegają liczne szlaki turystyczne masowo odwiedzane przez turystów warszawskich. Jedynym ciekawym zabytkiem Żabiej Woli jest dwór klasycystyczny z XIX w. - obecnie Dom Kultury. Z Żabiej Woli kierujemy się na płd. - wsch. w kierunku Żelechowa i Ojrzanowa, które osiągamy po ok. 4 km.

Żelechów.

Wieś nad Utratą. Pierwsza wzmianka pochodzi z XV w. Od poł. XVI w. do najazdu szwedzkiego własnośc rodu Mińskich. Wieś z racji dobrego usytuowania w pobliżu znanych traktów handlowych łączących Warszawę ze Śląskiem i Krakowem przeżywała do 2 poł. XVII w. okres prosperity. Po najeździe szwedzkim zniszczona gruntownie straciła na znaczeniu. Po pomyślnej koniunkturze gospodarczej w XIX w. Żelechów został zniszczony w 1915 r. w czasie I wojny światowej. Wieś odwiedzał często Józef Chełmoński. Zgodnie ze swą wolą został pochowany na miejscowym cichym wiejskim cmentarzu. Skromna mogiła Chełmońskiego znajduje się w środkowej części cmentarza. W cmentarną ścianę wmurowano tablicę poświęconą malarzowi.

We wsi zobaczyć można drewniane domy z przełomu XIX i XX w. oraz domy murowane pokryte strzechą, o dwuspadowym dachu z naczółkami - rzadki przypadek budownictwa wiejskiego.

W centrum wsi znajduje się kościół z 1 poł. XVI w. Mimo licznych przebudowań zachował interesującą sylwetkę i fragmenty architektury gotyckiej. Wyposażenie wnętrza renesansowe i barokowe. Szczególną uwagę zwraca płyta nagrobna rycerza Kacpra Mińskiego z ok. 1570 - 1580 r., barokowe, bogato rzeźbione ławki oraz ambona z rzeźbami ewangelistów. We wsi barokowa kapliczka z XVIII w.

W pobliskim Ojrzanowie godnym uwagi jest zabytkowy zespól pałacowo - parkowy. Po zwiedzeniu zabytków Żelechowa i Ojrzanowa udajemy się przez Kaleń w kierunku płd. - zach. do pobliskich Skuł odległych o ok. 4 km.

Skuły.

Wieś nad rzeką Pisią Tuczną. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1 poł. XIV w. Skuły stanowiły wówczas rezydencję wojewody czerskiego Piotra Pilikowicza. Od poł. XVII w. wieś znalazła się w posiadaniu misjonarzy z Warszawy. Po powstaniu styczniowym dobra kościelne zostały skonfiskowane przez władze carskie.

Podczas okupacji Skuły były teren zbrojnych wystąpień Gwardii Ludowej i Batalionów Chłopskich.

Obecnie Skuły stanowią centrum usługowo - handlowe dla okolicznych wsi. Istnieje tu szkoła podstawowa i młyn.

Z zabytków Skuł godnym uwagi jest kościół drewniany wzniesiony w 1678 r. Ściany i stropy wnętrza pokryte zostały płótnem, na którym w XVIII w. wykonano polichromię iluzjonistyczną. Świątynia ma bogate wyposażenie barokowe. Na cmentarzu kościelnym zegar słoneczny z poł. XVIII w. W otoczeniu kościoła znajdują się okazy 250 - letnich modrzewi, będących pomnikami przyrody. We wsi zachowało się kilkanaście drewnianych domów z początku XX w. Dawna kaplica cerkiewna stanowi obecnie dom mieszkalny. Po mieszkańcach wyznania prawosławnego pozostał tylko cmentarz prawosławny.

Skuły otoczone są niewielkimi lasami liściastymi i iglastymi. W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody "Skulski Las".

Ze Skuł trasa przejazdu wiedzie na płd. - zach. do odległych o 4 km od nich Grzegorzewic. Znajduje się tutaj pałac z 1 poł. XIX w. użytkowany przez Adwokaturę Polską jako Dom Pracy Twórczej prawników. W sąsiedztwie pałacu duże stawy rybne i lasy.

Kierując się dalej na płd. - wsch. przekraczamy linię kolejową Skierniewice - Pilawa i po ok. 4 km docieramy do wsi Petrykozy. Znajduje się tutaj dworek z 1 poł. XIX w. odrestaurowany wysiłkiem znanego aktora Wojciecha Siemiona. Po odnowieniu dworku artysta otworzył w nim Galerię Sztuki Ludowej. Zgromadził w niej liczną kolekcję rzeźb i obrazów artystów XX w. Zamierzeniem właściciela jest wzbogacenie całości o skansen budownictwa ludowego. Udało już skompletować się kilka tak typowych do niedawna na Mazowszu wiatraków. Przygotowywany jest staw i park z pięknymi okazami drzew. Komu dopisze szczęście może zastać artystę w pieleszach domowych. Można wówczas zamienić z aktorem kilka słów, dowiedzieć się o planach na przyszłość i wysłuchać kilku aktualnych dowcipów.

Z Petrykoz wracamy w kierunku pólnocnym do Żyrardowa. Po 12 km osiągamy Mszczonów (opis miejscowości w dziale TRASA 4),a następnie po 7 km - Radziejowice (opis miejscowości i zabytków w dziale TRASA 3 ). Z Radziejowic kierujemy się dalej na północ. Po 4 km osiągamy Hamernię (opis zalewu w dziale TRASA 3 ),a po następnych 5 km - Korytów. Z Korytowa kierujemy się nad Zalew Żyrardowski, leżący w bezpośredniej bliskości drogi Korytów - Żyrardów w połowie odległości między Korytowem i Żyrardowem. Po około 110 km trasy jesteśmy ponownie w Żyrardowie.