Trasa nr 1: Wycieczka z Żyrardowa przez Sokule do Wiskitek (ok. 7,5 km).

Bez znaków. Przyjemny szlak leśny. Krajobrazowo mało atrakcyjny. Na trasie zabytki Sokul i Wiskitek.

Z centrum Żyrardowa (Plac Wolności 3, siedziba PTTK) ulicą Limanowskiego i Żeromskiego dochodzimy do granicy Lasu Żyrardowskiego będącego pozostałością Puszczy Wiskickiej. Stąd traktem leśnym do dębu - pomnika przyrody (ok. 4 km). Od dębu do skraju lasu i dalej prosto pośród pól do poprzecznej drogi we wsi Sokule (ok. 0,6 km).

W Sokulach dwór z 1 poł. XVIII w. i pozostałości parku z XVIII - XIX w. ze starymi okazami drzew. Warto zwrócić uwagę na przydrożną kapliczkę w kształcie słupa z 1 poł. XIX w.

Nazwa wioski Sokule pochodzi od brzóz nacinanych w specjalny sposób celem, pozyskania soku pitnego.

Z wioski Sokule prosto ku płn. - wsch. pośród pól, obok stawów rybnych w kierunku widocznej z dala cegielni. Idąc w ten sposób docieramy do centrum Wiskitek (ok. 2,5 km).

Wiskitki Wieś nad Pisią Gągoliną. Pierwsza wzianka źródłowa o wsi pochodzi z 1221 r. i dotyczy dzisiejszych Starych Wiskitek. Powstał tam drewniany dwór myśliwski, z którego książęta mazowieccy wyruszali na łowy do pobliskich puszcz: Wiskickiej, Miedniewickiej i Jaktorowskiej. Na zaproszenie książąt polował tu także królowie: Władysław Jagiełło (w latach 1410, 1422 i 1433), Jan Olbracht (1495) i Zygmunt August (1552). W sąsiedztwie rezydencji książęcej istniał folwark i wieś służebna. W sąsiedniej wsi Kozłowice osiedleni byli łowcy, których zadaniem była opieka nad turami i lasem, w zamian za to zwolnieni byli oni z innych obowiązków pańszczyźnianych i danin. Mimo troskliwej opieki królów w 1627 r. padła ostatni turzyca, a tym samym ostatni tur w Polsce i na świecie. Do wyginięcia tych zwierząt przyczyniła się duża penetracja lasów przez człowieka, wyręby i wypas bydła oraz kłusownictwo. Na pamiątkę tych czasów łeb tura znajduje się do dziś w herbie Wiskitek. Przypuszczalnie w poł. XIII w. wybudowany został nowy, obszerniejszy dwór, położony 3 km na zachód od poprzedniego. Powstał na wzgórzu, w miejscu stosowniejszym do obrony, w sąsiedztwie rzeki Radziejówki (obecnie Pisi Gągoliny). W pobliżu wzniesiono kościół św. Stanisława. Wiskitki Nowe zwane też Kościelnymi uzyskały w XIV w. prawa miejskie, utracone następnie w XVI w. Rozwój gospodarczy miejscowości w XVI w. (targi na zboże i mięso, handel wyrobami rzemiosła) pozwolił na odzyskanie statusu miejskiego w 1595 r. Od roku 1620 Wiskitki są siedzibą starostwa niegrodowego. Pomyślny okres prosperity trwał aż do najazdu szwedzkiego. W okresie tym pobudowano w mieście dwór królewski, murowany kościół, ratusz, szkołę, szpital, młyn, łaźnię i kilka karczem. W XV w. i w 1 poł. XVII w. ok. 30 mieszkańców Wiskitek studiowało na Akademii Krakowskiej, a Piotr z Wiskitek został profesorem tej uczelni.

Miasto liczące 1,5 tys. mieszkańców, zniszczyli Szwedzi w 1656 r. Reszty zniszczeń dokonały "czarna śmierć" w roku 1678 i wojna północna w latach 1700 - 1721. Ocalało wówczas zaledwie 10 domów. Mimo odbudowy w XVII i XVIII w. miasto nie odzyskało już dawnego znaczenia. W 2 poł. XVIII w. Wiskitki znalazły się w posiadaniu Ogińskich, a następnie Łubieńskich, którzy wybudowali tu folusz niezbędny do produkcji sukna. W 1825 r. mieszkało tu 32 sukienników.

W 1820 r. rozpoczęto brukowanie rynku, a w 1853 wybudowano kaplicę cmentarną.

Po powstaniu styczniowym w wyniku ukazu carskiego w roku 1869 nastąpiła utrata praw miejskich. Znaczna część mieszkańców znalazła wówczas zatrudnienie w Żyrardowie i przeniosła się do żywiołowo rozwijającej się żyrardowskiej osady fabrycznej. W 1896 r. zakończono w Wiskitkach przebudowę kościoła w stylu neogotyckim.

Z początkiem II wojny światowej w wyniku utworzenia gminy Żyrardów - Wiskitki wieś utraciła samodzielność administracyjną. Okres okupacji to czas krwawych walk z najeźdzcą (liczne mogiły na miejscowym cmentarzu).

W 1975 r. Wiskitki stały się samodzielną gminą. Rok później, podczas poświęcenia kaplicy Łubieńskich i Sobańskich gościł tu kardynał Stefan Wyszyński, zaś w 1985 r. w czasie uroczystych obchodów 400 - lecia istnienia kościoła - kardynał Józef Glemp.

Obecnie Wiskitki są wsią, której mieszkańcy utrzymują się z rolnictwa oraz pracy w zakładach przemysłowych Guzowa i Żyrardowa. Tereny rolne znane z wysokich plonów znajdują się pod patronatem Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach.

Z zabytków wymienić należy miejscowy kościół późnogotycki znajdujący się w rynku. Pochodzi z 2 poł. XVI w.,ale w wyniku wielokrotnych przeróbek stracił swój pierwotny styl. Wyposażenie wnętrza pochodzi z okresu baroku. Jeden z ołtarzy, kilka figur i organy pochodzą z XVIII w. Warta uwagi jest także neoromańska kaplica grobowa z 1 poł. XIX w.

Interesujące są kapliczki przydrożne oraz chaty z 1 poł. XIX w. i głaz upamiętniający 750 lat Wiskitek. Przy drodze do Błonia kapliczka zbudowana w końcu XVIII w. z rzeźbą św. Jana Nepomucena.

Spacer w Wiskitkach kończymy w centrum na przystanku PKS, skąd autobusem powrót do Żyrardowa.