I.   Z kart historii Oddziału PTTK w Żyrardowie.

II.  Dzień dzisiejszy i nasza przyszłość.

III.  Zasłużeni działacze Oddziału PTTK w Żyrardowie.

IV.  Skład władz Zarządu Oddziału PTTK w latach 1962 - 2001.

V.  Program Obchodów Jubileuszu 40 - lecia Oddziału PTTK w Żyrardowie
(27 - 29 września 2002r.)

Po latach przemian społeczno - politycznych w kraju, m.in. nowy podział administracyjny w roku 1975 (utworzenie woj. skierniewickiego), wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r., reforma systemu społeczno - ekonomicznego w 1989 r. i kolejny nowy podział administracyjny kraju w roku 1999 Oddział PTTK w Żyrardowie dochodzi do stanu stabilnej równowagi. Mimo częstej zmiany siedziby biura Oddziału PTTK i trudności związanymi z bezpośrednim dostępem do biura (od 1991 r. członkowie Zarządu Oddziału pełnią społeczne dyżury tylko w godzinach popołudniowych) ostatnimi laty Oddział powiększa cały czas swój stan członkowski i swój rejon działania obejmując aktualnie swoim zasięgiem teren dwóch sąsiadujących województw: łódzkiego (powiaty: skierniewicki, łowicki i rawski) i mazowieckiego (powiaty: sochaczewski, grodziski, pruszkowski i żyrardowski). Główną okolicznością mającą na to wpływ jest ... likwidacja Oddziałów PTTK w najbliższych okolicach Żyrardowa, m.in. w Skierniewicach, w Rawie Maz., w Sochaczewie i w Grodzisku Maz. Należy też dodać, że możliwość prowadzenia łączności internetowej i faksowej pozwala na obsługę członków PTTK nawet z odległych miejscowości. W roku 2002 następuje wymiana legitymacji członkowskich PTTK. Aktualne legitymacje wykonane są z plastiku i mają wygląd podobny do kart bankomatowych.
Działalność programowa Oddziału PTTK w Żyrardowie opiera się na działalności kół i klubów PTTK. Część z nich prowadzi samodzielną działalność imprezową na rzecz swoich członków i członków PTTK z terenu całego Mazowsza Zachodniego. Należą do nich: Koło Przewodników PTTK "Belferek", Klub Imprez na Orientację PTTK "Azymut", Klub Globtrotera PTTK, Klub PTTK "Esperantortur", Klub Turystyki Górskiej i Ekologicznej PTTK "Turnia", Klub Turystyki Morskiej i Żeglarskiej PTTL "Bryza", Klub "Przyjaciół Szwejka" i Międzyszkolny Klub Europejski "Wędrusie". Inna grupa kół i klubów prowadzi działalność na rzecz swoich członków PTTK i młodzieży szkolnej w samym Żyrardowie. Należą do nich: Koło Terenowe, Koło Przewodników Terenowych PTTK i Klub Turystyczny "Tramp". Inne koła i kluby prowadzą działalność wyłącznie na rzecz swoich członków lub uczestniczą w działalności zorganizowanej przez innych. Należy zaznaczyć, że większość członków PTTK "wykupuje" znaczki członkowskie przy okazji udziału w akcji zimowej i akcji letniej PTTK. Do najważniejszych propozycji aktywnego wypoczynku młodzieży szkolnej należą: Młodzieżowa Szkoła Narciarska "Beskid Śląski i Żywiecki", Międzynarodowa Młodzieżowa Szkoła Esperanto, Młodzieżowa Szkoła Górska "Tary i Beskidy", Młodzieżowa Szkoła Turystyki PTTK - PTSM, Młodzieżowa Szkoła Morska "Bursztynowym szlakiem", Młodzieżowa Szkoła Morska "Szlakiem latarni morskich", Młodzieżowa Szkoła Kajakowa i Młodzieżowa Szkoła Żeglarska.
Stan organizacyjny kół i klubów w roku 2002 ilustruje poniższa tabela.

Kadrę programową Oddziału PTTK w Żyrardowie tworzą członkowie posiadający uprawnienia:

• organizatora turystyki i młodzieżowego organizatora turystyki (uprawnienia nadaje Zarząd Oddziału PTTK)

• przewodnika terenowego PTTK (do roku 2000 uprawnienia nadawała Komisja Egzaminacyjna ds. Przewodników Oddziału PTTK)

• przewodnika terenowego (od roku 2001 uprawnienia nadaje Wojewoda według miejsca zamieszkania)

• przodowników i instruktorów turystyki kwalifikowanej i instruktorów krajoznawstwa (uprawnienia nadają Komisje ZG PTTK)

• społecznych opiekunów zabytków (do roku 2001 uprawnienia nadawał Wojewódzki Konserwator Zabytków, od roku 2002 uprawnienia nadaje Starosta Powiatu)

• społecznych opiekunów przyrody i strażników ochrony przyrody (uprawnienia nadaje Urząd Wojewódzki)

• pilotów wycieczek krajowych i wycieczek zagranicznych (do roku 2000 uprawnienia nadawała Resortowa Komisja Egzaminacyjna, obecnie uprawnienia nadaje Wojewoda według miejsca zamieszkania).

Kadra programowa Oddziału PTTK w Żyrardowie na 31.12.2001 liczyła: 90 przewodników terenowych PTTK (uprawnienia organizacyjne), 32 przewodników po Mazowszu i 12 przewodników po woj. łódzkim (uprawnienia państwowe), 5 przodowników turystyki pieszej PTTK, 7 przodowników turystyki górskiej PTTK, 1 przodownika turystyki żeglarskiej PTTK, 3 przodowników turystyki kajakowej PTTK, 1 przodownika turystyki kolarskiej PTTK, 1 przodownika imprez na orientację PTTK, 11 instruktorów krajoznawstwa regionu PTTK, 1 instruktora krajoznawstwa Polski PTTK, 1 instruktora ochrony zabytków PTTK, 4 instruktorów ochrony przyrody PTTK, 5 instruktorów przewodnictwa PTTK, 51 strażników ochrony przyrody, 2 opiekunów przyrody PTTK, 44 społecznych opiekunów zabytków PTTK, 260 organizatorów turystyki PTTK, 61 pilotów wycieczek krajowych i 11 pilotów wycieczek zagranicznych.

Komisja składa się z 12 osób posiadających uprawnienia Instruktorów Krajoznawstwa: 11 Instruktorów Krajoznawstwa Regionu i 1 Instruktora Krajoznawstwa Polski. Członkowie Komisji brali udział prawie we wszystkich z 32 Centralnych Zlotów Krajoznawców (CZAK). Ostatnie z nich to: w 1997 r. w Gdańsku, w 1998 r. w Oleśnie, Praszce, Wieluniu, w 1999 r. w Legnicy, w 2000 r. w Gnieźnie, w 2001 r. w Tarnowie i w 2002 r. w Kamieńczyku n/ Bugiem. W 1998 r. utworzono przy Oddziale PTTK Zespół Weryfikacyjny Regionalnej Odznaki Krajoznawczej z koleżanką A. Głowinkowską jako przewodniczącą. Od tego czasu zarejestrowano: 31 odznak w stopniu brązowym i 2 odznaki w stopniu srebrnym.W styczniu 2000 r. Komisja ogłosiła w prasie, iż w ramach "Edukacji regionalnej" młodzież może zdobywać Młodzieżową Odznakę Krajoznawczą. Do tej pory wydano 11 odznak MOK. W czerwcu 2000 r. Komisja Krajoznawcza zorganizowała, pod kierunkiem kol. Głowinkowskiej II Sejmik Instruktorów Krajoznawstwa województwa mazowieckiego. Komisja Krajoznawcza reaktywowała Odznakę "Przyjaciel Ziemi Chełmońskiego". Od czterech lat Komisja Krajoznawcza umieszcza w prasie artykuły propagujące historię naszego regionu. W 2000 r. Komisja uczestniczyła w tworzeniu Programu Edukacji Regionalnej i Dziedzictwa Kulturowego w Regionie. Program został złożony w Kuratorium Oświaty. Dotyczy on nauczania zintegrowanego w przedszkolach i w szkołach podstawowych. Komisja prowadzi bibliotekę krajoznawczą. Koleżanka Ania Głowinkowska jest członkiem Kolegium Instruktorów Krajoznawstwa województwa mazowieckiego i członkiem Komisji Krajoznawczej ZG PTTK.

"W skład Komisji wchodzą przedstawiciele PTTK, Ligi Morskiej i Rzecznej, LOP, PTSM, PZW i PZŁ. Podstawowa działalność komisji i klubu to organizacja imprez: rajd "Powitania Wiosny" (w marcu), wiosennej i jesiennej akcji "Widłak" (w marcu - kwietniu i w październiku), akcji "Czysty Las" (w okresie kwiecień - październik), obchodów Światowego Dnia Ziemi i Zlotu Ekologicznego (w kwietniu), akcji "Czyste góry" (w maju), konkursu gazetek marynistyczno - ekologicznych "Barwy morza" (w czerwcu) , akcji "Czyste morze" (w czerwcu), Młodzieżowej Szkoły Turystyki "Ekoturystyka" (w lipcu - sierpniu), Sejmiku Marynistycznego "Gdańsk" z okazji Światowego Dnia Morza - 28.09 (we wrześniu), Sejmiku Ekologicznego "Święto Hubertusa w Białowieży" (w listopadzie), akcji "Jodła" (w grudniu) i Sejmiku Ekologów "Sylwester w Białowieży" (w grudniu - styczniu). Przy organizacji imprez Klub "Miłośników Przyrody" współpracuje z Kołem Przewodników PTTK "Belferek" w Żyrardowie. Ponadto udział w warszawskich obchodach Światowego Dnia Ziemi na Polu Mokotowskim (kwiecień) i warszawskich obchodach Światowego Dnia Ochrony Środowiska (czerwiec) oraz:

• umieszczanie 15 imprez w kalendarzu imprez organizowanych przez NGO i wydawanym przez Ministerstwo Środowiska

• prenumerata miesięcznika "Zielone Brygady", biuletynu REC (The Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe) i miesięcznika "Eko- Bałtyk"

• prowadzenie punktu przyznawania odznaki PTTK "Turysta - przyrodnik"

• współpraca z Komisją Ochrony Przyrody ZG PTTK, z Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej w Żyrardowie, z Ligą Ochrony Przyrody, z Dyrekcją Bolimowskiego Parku Krajobrazowego w Skierniewicach, Dyrekcją Kampinoskiego Parku Narodowego w Izabelinie, z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody w sprawach Straży Ochrony Przyrody, z Polskim Związkiem Wędkarskim i Polskim Związkiem Łowieckim oraz z Towarzystwem Miłośników Wydm Międzyborowskich.

Komisja Turystyki Osób Niepełnosprawnych przy Oddziale PTTK w Żyrardowie działa od 1986 roku. W skład Komisji wchodzą następujące osoby: Grażyna Haude - SKKT "Łaziki" w Szkole Zasadniczej Specjalnej SOSW, Urszula Karpińska - SKKT "Trampek" w Szkole Podstawowej SOSW, Anna Głowinkowska - SKKT "Trampek" w Szkole Podstawowej SOSW, Izabella Głowacka - SKKT w Świetlicy Profilaktycznej, Danuta Litewnicka - SKKT w Domu Dziennego Pobytu i Alina Kępczyńska - SKKT w internacie SOSW. Członkowie Komisji organizują od 16 lat Akcję "Przewodnicy Dzieciom", a ponadto: koordynują działalność turystyczną placówek sprawujących opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, współpracują z opiekunami SKKT PTTK ze szkół masowych, służą pomocą przy planowaniu i organizacji imprez oraz udostępniają zainteresowanym potrzebne mapy, foldery i literaturę o tematyce turystycznej.

Komisja Opieki nad Zabytkami oraz Kluby: Klub "Miłośników Zabytków Żyrardowa", Klub "Miłośników Kolejek Wąskotorowych", Klub "Miłośników Dworków i Pałaców", Klub "Opiekunów Miejsc Pamięci Narodowej", Klub "Miłośników Zamków i Fortyfikacji" i Klub "Opiekunów Cmentarzy Wojennych"

Podstawowa działalność komisji i klubów to:

1. Współpraca z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Warszawie (mianowania Społecznych Opiekunów Zabytków, interwencje), z Komisją Opieki nad Zabytkami ZG PTTK, z muzeami i stowarzyszeniami regionalnymi woj. mazowieckiego, z Oddziałem Warszawskim Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, z Mazowieckim Towarzystwem Kultury oraz z European Association of Railway Workers (Europejskim Stowarzyszeniem Pracowników Kolei)

2. Prenumerata miesięczników: "Spotkania z Zabytkami", "Poznaj swój kraj", "Sygnały" i "PKP Kurier"

3. Prowadzenie ewidencji obiektów zabytkowych w rejonie działania i interwencje w sprawach wymagających udziału Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

4. Spotkania Klubu "Miłośników Zabytków Żyrardowa" w Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie

5. Spotkania klubowe i wyjazdy terenowe: Klubu "Miłośników Fortyfikacji i Zamków" (Sochaczew, Rawa Maz., Modlin), Klubu "Miłośników Kolejek Wąskotorowych" (Sochaczew, Rawa Maz., Grójec), Klubu "Miłośników Dworków i Pałaców" (Guzów, Szymanów, Teresin, Radziejowice, Grzegorzewice, Petrykozy, Turowa Wola, Kuklówka, Żelazowa Wola), Klubu "Opiekunów Cmentarzy Wojennych" (Żyrardów, Budy Zosiny, Puszcza Bolimowska, Sochaczew).

Najważniejsze zadania terminowe (imprezy i wyjazdy) to organizacja: rajdu "Szlakiem Powstania Styczniowego - Puszcza Bolimowska" (styczeń), rajdu "Szlakiem Miejsc Pamięci Narodowej" (5 etapów: Akcja Arsenał - ostatnia sobota i niedziela marca, Budy Zosiny - kwiecień, Puszcza Bolimowska - kwiecień, Palmiry - kwiecień, Anielin - 30 kwietnia), obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków (18 kwietnia): Sejmiku Krajoznawczego i Rajdu "Szlakiem Zabytków Żyrardowa" (kwiecień) oraz Sejmiku Krajoznawczego "Pałace i dworki, których nie znacie" (kwiecień), Sejmiku Krajoznawczego "Niedziela Palmowa na Kurpiach" (Niedziela Palmowa), Sejmiku Krajoznawczego "Cmentarze I wojny" (listopad), Rajdu "Szlakiem Niepodległości" (listopad), Rajdu "Szlakiem Powstania Listopadowego" (listopad), Rajdu "Warszawskim Szlakiem" (grudzień) oraz organizacja wyjazdów na obchody Dni Dziedzictwa Europejskiego w Krakowie i w Warszawie (wrzesień) i na Ogólnopolskie Sejmiki Społecznych Opiekunów Zabytków i Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków organizowane przez Komisję Opieki nad Zabytkami ZG PTTK

Podstawowa działalność klubu to organizacja: Wiosennego Sejmiku "Szlakiem Szwejka po Pradze" (w kwietniu), rajdu "Szlakiem Zabytków Żyrardowa" (w kwietniu), wyjazdów na Święto "Chmielaki" w Krasnymstawie (we wrześniu, w 2002 r. będą to 32 "Chmielaki"), wyjazdów na Ogólnopolski Rajd "Szlakiem Szwejka po Podkarpaciu" (we wrześniu, w 2002 r. będzie to 43 Rajd ), wyjazdów na Ogólnopolski Zlot Turystyczny "Winobranie" w Zielonej Górze (we wrześniu), Młodzieżowych Sejmików Krajoznawczych "Cmentarze I wojny światowej" (w październiku - listopadzie), Jesiennych Sejmików "Szlakiem Szwejka po Pradze" (w listopadzie), wyjazdów na Międzynarodowe Forum Szwejkowe (I w 1997 r. - w Nadolu k/Żarnowca nad Jeziorem Żarnowieckim, II w 1999 r. - w Toruniu, III w 2001 r. w Mikorzynie) i w ostatnim czasie wyjazdów na Oktoberfest w Monachium.

Idea tworzenia Szkolnych Klubów Europejskich (SKE) powstała w Portugalii, gdzie miały one znaczny udział we wprowadzonej strategii europejskiego wymiaru w edukacji. SKE są jednym ze sposobów rozwijania świadomości europejskiej w lokalnych społecznościach. Mają charakter tworzonych oddolnie stowarzyszeń uczniów i nauczycieli, działających najczęściej w szkołach. Informacji o tworzeniu oraz działaniu Klubów Europejskich udzielają: Centrum Informacji Europejskiej, Polska Rada Ruchu Europejskiego oraz Polska Fundacja im. Roberta Schumana. Idea kształtowania szacunku dla dziedzictwa kulturowego małych ojczyzn, zakorzenienia w tym dziedzictwie oraz zaangażowania w sprawy integracji europejskiej uznane zostały przez kierownictwo Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu za ważne zadanie w edukacji dzieci i młodzieży szkolnej. Treści te znalazły się w programie zreformowanej szkoły. W ostatnim okresie ukazały się nowe publikacje MENiS na ten temat: Edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole (cz. I i II) i Edukacja europejska w zreformowanej szkole. Treści te są zbieżne z celami statutowymi Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego (Art. 8). Promowanie tożsamości regionalnej i narodowej, dbałość i troska o wspólne dziedzictwo kulturowe - polskie i europejskie, stymulowanie do zaangażowania w sprawy środowiska, kraju i całej Europy jest więc wspólnym zadaniem MENiS i PTTK. Międzyszkolny Klub Turystyczno - Krajoznawczy PTTK "Wędrusie" Zespołu Szkół nr 1 w Żyrardowie posiadający przeszło 35 - letnią historię od przeszło 10 lat bardzo mocno angażuje się w sprawy edukacji europejskiej. Cele te realizowane są z okazji wyjazdów i zimowisk szkoleniowych. Najważniejsze z form działalności europejskiej "Wędrusi" to:

• organizacja od 17 lat wspólnie z "Monda Turismo" w Bydgoszczy Międzynarodowej Zimowej i Letniej Szkoły Języka Angielskiego i Esperanto,

• organizacja od 14 lat wspólnie z Ligą Morską i Rzeczną wyjazdów na rejsy promowe do Skandynawii pod hasłem: "Karnawał na Bałtyku", "Walentynki na Bałtyku", "Śmigus Dyngus na Bałtyku", "Andrzejki na Bałtyku" i "Sylwester na Bałtyku",

• udział od 8 lat w międzynarodowych akcjach ekologicznych "Czyste plaże świata" i "Strażnik Wybrzeża Bałtyku", w których uczestniczy młodzież marynistyczna państw basenu Morza Bałtyckiego,

• organizacja od 10 lat wspólnie z Anglo - Polish Univesities Association (APASS) akcji "Anglik na żywo" z udziałem lektorów - wolontariuszy z Anglii,

• organizacja od 13 lat wspólnie z Klubem Globtrotera PTTK w Żyrardowie wspólnych wyjazdów na Międzynarodowe Targi Turystyczne ITB w Berlinie,

• udział w zakończeniu Międzynarodowej Sztafety Turystycznej "Euro Rally' 2001" we wrześniu 2001 r. w Strasbourgu,

• udział w IX Polskich Spotkaniach Europejskich i Paradzie Schumana w dniach 11 - 12 maja 2002 r.

Działalność Międzyszkolnego Klubu Europejskiego "Wędrusie" przy Zespole Szkół nr 1 w Żyrardowie została zauważona przez Dyrektoriat Generalny ds. Badań (Directorate - General for Research) Komisji Europejskiej w Brukseli. Klub został wybrany do reprezentatywnej próbki 50 polskich klubów europejskich (nr referencyjny: PL - ST - 022). W ramach tej współpracy otrzymuje od biura European Commission w Brukseli liczne materiały informacyjne, analizy, opracowania i ankiety.

Podstawowe zadania komisji to: współpraca z Radą Programową ds. Młodzieży ZG PTTK i z Komisją Młodzieżową Mazowieckiego Forum Oddziałów PTTK, rozpropagowanie kursów szkoleniowych ZG PTSM w Ustroniu - Jaszowcu, Zakopanem, Krakowie i Kłębowie i rozpropagowanie wśród młodzieży szkolnej i opiekunów SKKT kalendarza imprez PTTK, PTSM i LMiR.
Realizowane działania terminowe (imprezy i wyjazdy) to organizacja: Konkursu Marynistycznego "Młodzież na morzu", Młodzieżowej Szkoły Narciarskiej PTTK, Międzynarodowej Młodzieżowej Zimowej Szkoły Esperanto, Młodzieżowej Zimowej Szkoły Turystyki PTSM - PTTK, Młodzieżowych Zimowych Warsztatów Marynistycznych, Eliminacji Rejonowych Konkursu Krajoznawczego "Poznajemy Ojcowiznę, Eliminacji Rejonowych Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Turystyczno - Krajoznawczego, Konkursu Marynistycznego "Barwy Morza" i Obchodów Dni Morza, Młodzieżowej Szkoły Turystyki "Ekoturystyka", Młodzieżowej Szkoły Górskiej PTTK, Młodzieżowej Szkoły Morskiej "Bursztynowym Szlakiem", Młodzieżowej Szkoły Morskiej "Szlakiem Latarni Morskich", Młodzieżowych Letnich Warsztatów Marynistycznych, Międzynarodowej Młodzieżowej Letniej Szkoły Esperanto, Młodzieżowej Szkoły Kajakowej, obchodów Światowego Dnia Turystyki i Tygodnia Turystyki Młodzieży i Eliminacji Rejonowych Konkursu Krasomówczego Dzieci i Młodzieży Szkolnej.

Wybrane w 2000 r. władze Koła podjęły działalność w bardzo trudnym okresie. Okresie coraz większych zahamowań działalności społecznej i mimo poprawy warunków lokalowych, przeciwności losowe narastały. Nadal nie mamy możliwości spotykania się na "wieczornicach czwartkowych" w szerszym gronie koleżeńskim. Udało się tylko pozyskać zgodę Dyrektora MDK na wypożyczanie sali na organizowanie "Spotkań Noworocznych" i "Jajeczek turystycznych". W tych imprezach bierzemy chętnie udział. W wynajmowanym przez Zarząd Oddziału PTTK w Żyrardowie lokalu mamy tylko dyżury, zawsze w środy w godz. 15.00 - 17.00.
Z działalności popularyzacyjnej organizowaliśmy każdego roku: "Spotkania Noworoczne" (ok. 30 - 60 uczestników), Rajdy "Śladami Powstania Styczniowego 1863 r." (ok. 15 - 30 osób), "Jajeczko turystyczne" (ok. 30 - 50 osób), Rajdy "W poszukiwaniu wiosny" (ok. 12 - 16 osób), "Topienie marzanny" (ok. 8 - 20 osób).
W zakresie turystyki powszechnej organizowaliśmy wycieczki do Warszawy: do Muzeum Narodowego, do Muzeum Wojska Polskiego, do Muzeum Etnograficznego i do Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Zwiedzaliśmy Zamek Królewski i Pałac na Wodzie (Łazienki) oraz Pałac w Wilanowie i cmentarze: "Powązki komunalne" i "Powązki wojskowe".
W okresie jesienno - zimowym organizowaliśmy wyjazdy do teatrów warszawskich ("Opera", "Operetka", "Syrena"). W wycieczkach tych uczestniczyło każdorazowo ok. 30 - 40 osób. Od 1999 r. wyjazdy do teatrów z uwagi na koszty utraciły zainteresowanie. W zamian uzyskaliśmy możliwość uczestniczenia w imprezach o nazwie "Spotkanie z Operą" organizowanych przez Dyrekcję MDK.
Tradycyjnie Koło Terenowe organizuje rajdy "Partyzanckimi Szlakami Walk o Wolność", które wiodą przez Puszczę Kampinoską (wieś Wiersze) i okolice Jaktorowa (Budy Zosiny). Ostatnio dodatkowo bierzemy udział w uroczystościach sierpniowych organizowanych przez partyzantów Zgrupowania AK "Kampinos" we wsi Laski.
Nasze wieczornice "Czwartki turystyczne" przekształcone z braku odpowiedniego lokalu, w czwartkowe spacery w terenie, bardzo przyciągały amatorów wędrówek i kontaktu z przyrodą.
Rok 1998 wyrwał z naszych szeregów Kol. Janinę Myszyńską. W 1999 r. zmarł Kol. Walerian Myszyński. Oboje znani i bardzo lubiani, członkowie naszego Koła, którzy mimo zmiany miejsca zamieszkania na Warszawę nie tracili z nami kontaktów.
W maju 2001 zorganizowaliśmy jubileusz 45 - lecia działalności Koła Terenowego PTTK w Żyrardowie.
W czerwcu 2002 r. zmarł Kol. Kazimierz Werbicki - prezes naszego Koła, długoletni działacz żyrardowskiego Oddziału PTTK. Nowym prezesem Koła Terenowego został wybrany Kol. Stanisław Kuran, współzałożyciel Koła Terenowego PTTK w Żyrardowie.
Podsumowując działalność Koła w tak trudnych warunkach stwierdzamy, że zrobiliśmy niezbyt wiele, ale na więcej nie starczyło sił i możliwości. Pracy więc dużo, a czasu niewiele.

Koło działa od 1966 roku i zrzesza 20 przewodników z opłaconymi składkami PTTK. Działalność Koła w minionym okresie to przede wszystkim organizowanie i współorganizowanie rajdów i imprez turystycznych adresowanych głównie do dzieci i młodzieży szkolnej Żyrardowa i okolic. Są to imprezy o charakterze masowym. Każdego roku odbywają się: rajd "Szlakiem Powstania Styczniowego", rajd "Powitania wiosny", akcja "Przewodnicy dzieciom" i rajd "Szlakiem księżycowych cieni".
Udział w wymienionych imprezach to poznawanie historii miasta i okolic, kontakt z naturą, poszanowanie i ochrona środowiska, wzbogacanie wiadomości i umiejętności.
Do naszych zadań należy pomoc w organizowaniu wycieczek szkolnych wszystkim zainteresowanym, którzy się o taką pomoc zwrócą. Pomagamy w opracowaniu trasy i przebiegu wycieczki, zapewniamy obsługę przewodnicką. Świadczymy również nieodpłatnie usługi przewodnickie na rzecz szkół.
Realizowaliśmy program szkoleniowy. Dzięki pomocy koleżanek i kolegów z Agencji Usług Przewodnickich i Turystycznych w Warszawie mogliśmy zorganizować szkolenie na Zamku Królewskim. Później dwie nasze koleżanki: Jolanta Czapiga i Urszula Karpińska ukończyły kurs dla przewodników po Zamku Królewskim. Następne szkolenie zorganizowaliśmy w Łazienkach Królewskich. Dość liczna grupa koleżanek i kolegów naszego Koła ukończyła kurs dla instruktorów przewodnictwa i kierowników kursów przewodnickich. Kurs odbył się w Szczyrku. Każdego roku jesteśmy obecni na CZAK-u . Uczestniczymy w kursach dających uprawnienia Instruktora Krajoznawstwa.
Elementem naszej działalności jest uczestniczenie i reprezentowanie Koła w ogólnopolskich imprezach. Organizowaliśmy wyjazdy na Jasną Górę w ramach Ogólnopolskiej Pielgrzymki Przewodników. Uczestniczyliśmy w Ogólnopolskich Rajdach Przewodnickich na rozpoczęcie i zakończenie sezonu. Gościliśmy na uroczystościach jubileuszowych. Wszystkie te imprezy dają nam możliwość poznania nowych miejsc, zawierania nowych znajomości, wymiany doświadczeń i poglądów.
Do tradycji Koła weszły Wigilie Przewodnickie . Za każdym razem bardziej uroczyste i w liczniejszym gronie. Są doskonałą okazją do wspomnień i refleksji. Tradycją stało się też obchodzenie imienin. Solenizant jest obdarowany upominkiem, są życzenia, radosny nastrój i symboliczny poczęstunek.
Koło dokumentuje swoją działalność przez prowadzenie kroniki.

W skład Koła Przewodników PTTK "Belferek" wchodzi 46 przewodników PTTK z Żyrardowa, Skierniewic, Sochaczewa, Mszczonowa, Grodziska Maz., Pruszkowa i Warszawy.
Realizowane działania całoroczne Koła to:

1. rozpropagowanie nowych zasad zdobywania uprawnień przewodnika terenowego, instruktora przewodnictwa i pilota wycieczek zagranicznych oraz weryfikacja nabytych uprawnień przewodnika i instruktora przewodnictwa

2. obsługa imprez organizowanych przez Klub Globtrotera PTTK, Klub PTTK "Esperantotur" PTTK i Klub Turystyki Morskiej i Żeglarskiej PTTK "Bryza",

3. obsługa obozów wędrownych, obozów szkoleniowych i zimowisk w ramach akcji: Młodzieżowa Szkoła Morska "Bursztynowym szlakiem", Młodzieżowa Szkoła Morska "Szlakiem latarni morskich", Młodzieżowa Szkoła Turystyki "Ekoturystyka" i Młodzieżowa Szkoła Turystyka PTTK - PTSM,

4. współpraca z Wojewódzką Komisją Przewodnicką PTTK w Warszawie, z biurami podróży: "Logostour", "Esperantotur", "Haxel", "Ving", "BIT Travel", "Stena Line" i "Unity Line", z Fundacją "EcoBaltic", z Klubem Pilotów Wycieczek Zagranicznych i z "INTERHOME",

Najważniejsze imprezy Klubu Turystyki Pieszej "Wędrusie" w 2002 roku to: XIX Rajd "Szlakiem Powstania Styczniowego", XVII Młodzieżowa Szkoła Turystyki PTTK - PTSM' 2002, VI Młodzieżowa Szkoła Turystyki MOT "Modlin' 2002", XXVII Rajd "Powitania wiosny' 2002", XXIII Rajd "Szlakiem Miejsc Pamięci Narodowej' 2002" (5 etapów), XVIII Rajd "Szlakiem Zabytków Żyrardowa' 2002", XVIII Młodzieżowy Sejmik Krajoznawczy "Kurpie' 2002", XVI Sejmik Krajoznawczy "Pałace i dworki, których nie znacie' 2002", XVIII Sejmik Krajoznawczy "Kalwaria Zebrzydowska' 2002", XII Wojewódzki Zlot Ekologiczny z okazji Światowego Dnia Ziemi' 2002, VI MST "Ekoturystyka' 2002", XVIII Młodzieżowa Szkoła Turystyki PTTK - PTSM' 2002, XVIII Sejmik Krajoznawczy "Kraków, 2002", VIII Młodzieżowy Sejmik Krajoznawczy "Cmentarze I wojny światowej' 2002", XVIII Rajd "Szlakiem Niepodległości' 2002", XIX Rajd "Szlakiem Powstania Listopadowego' 2002", XIX Rajd "Warszawskim szlakiem' 2002", XVII Sejmik "Sylwester w Białowieży' 2002".
Klub prowadzi biblioteczkę przewodników i map krajoznawczo - turystycznych rejonu Mazowsza. Klub prowadzi także referat Odznaki Turystyki Pieszej.
Podstawowa działalność Klubu InO "Azymut" to organizacja od 28 lat Wojewódzkich (do 1999 r.) i Rejonowych (obecnie) Zawodów na Orientację (Zimowych, Wiosennych, Letnich i Jesiennych) oraz od 33 lat w grudniu Barbórkowych Zawodów na Orientację. Klub zgromadził znaczną ilość map kartograficznych rejonu Mazowsza i całej Polski.

Przed 27 laty uczestnicy obozu górskiego PTTK w Tatrach zorganizowanego przez SKKT "Wędrusie" Zespołu Szkół Zawodowych w Żyrardowie postanowili powołać do życia Klub Turystyki Górskiej "Turnia". Uczestnicy obozu - absolwenci żyrardowskiego "elektryczniaka" i zaprzyjaźnione z nimi dziewczyny z Liceum Ogólnokształcącego i Liceum Medycznego w Żyrardowie postanawiają na stałe spotykać się na turystycznych ścieżkach górskich. Sprawy organizacyjne powierzają nauczycielom "elektryczniaka": Jerzemu Kwaczyńskiemu i Zbigniewowi Kowalskiemu. Pierwszymi założycielami klubu są: Tadeusz Kurek czyli "Kaczor" (obecnie dyrektor firmy komputerowej w Warszawie) i Tereska Wieczorek (z domu Kryla) - "góralka" z Jabłonek w Bieszczadach, obecnie mieszkanka Warszawy. Tereska pierwsza zdobywa uprawnienia przodownika turystyki górskiej PTTK (mając tylko 20 lat) i mimo, że "baba" w wieku podlotka przewodzi żyrardowskiej grupie "górali" składającej się prawie z samych mężczyzn. Organizuje wyprawy w swoje rodzinne Bieszczady oraz w Tatry Polskie i Słowackie. Ta turystyczna idylla pod wodzą Tereski trwa jednak bardzo krótko. Uroki życia rodzinnego sprawiają, że w czasie studiów w Warszawie Tereska porzuca góry i w krótkim czasie zakłada rodzinę z ... liczną armią przyszłych zdobywców gór.
Takie były początki. Od tego czasu co roku udawało się klubowi zorganizować co najmniej 3 wyprawy wysokogórskie, m.in. w Tatry Polskie i Słowackie, w góry Riła i Pirin w Bułgarii, w Karpaty Wschodnie w Rumunii oraz w Alpy i w góry Kaukazu. Od 1991 roku w związku z ułatwieniami paszportowymi zakres penetracji turystów górskich z "Turni" znacznie się poszerzył. W ostatnich siedmiu latach zdążyli kilkakrotnie "zaliczyć" m.in. Czarnohorę, Gorgany, Pamir, włoskie Dolomity, góry Peru i Boliwii oraz Fudżi - san w Japonii i Kilimandżaro w Afryce. Wszyscy są bardzo ciekawi świata i chcieliby wybrać się w afgańskie góry Hindukusz, w góry Afryki i w Himalaje. Niestety mimo ułatwień paszportowych nie wszędzie na świecie jest bezpiecznie, a i koszty wypraw górskich są ostatnio bardzo wysokie zwłaszcza za sprawą drogich przelotów samolotowych. Najstarszym turystom z "Turni" najbardziej żal jest tanich przelotów "Aerofłotem" w góry Azji. Ich "dżinsowe" wyprawy na Syberię, w góry Kaukazu i Tien Szan do dziś znajdują jeszcze słuchaczy wśród najmłodszych entuzjastów gór z "Turni".
Drugą dziedziną zainteresowań turystów z "Turni" jest ochrona środowiska. Co roku w ramach obozów kondycyjnych przed zagranicznymi wyprawami organizowane są spotkania ekologiczne w Bieszczadach, Sudetach i Tatrach. Co roku organizowana jest akcja "Czyste góry" i wyjazdy na spotkania ekologów z całej Europy. W związku z tym klub zmienił nawet nazwę na Klub Turystyki Górskiej i Ekologicznej "Turnia". Klub zgromadził bogaty księgozbiór map i przewodników po górach całego świata. Kilka razy w roku organizowane są spotkania i wieczory krajoznawcze z pokazem slajdów z zagranicznych wypraw. Tempo życia, kolejne długie wyjazdy i codzienne obowiązki ograniczają jednak poważnie możliwości stałych kontaktów i spotkań. Jedyne stałe spotkania to uroczystości imieninowe najstarszych członków klubu obchodzone co roku w różnych miejscach, w uroczych schroniskach górskich w Tatrach, Beskidach i Karkonoszach.
XXV lecie "Turni" w 2000 roku świętowano we włoskich Dolomitach. W roku 2000 zorganizowano też wyprawę trampingową "Meksyk' 2000" oraz wyprawę "Turcja Wschodnia' 2000". I tak jest do dziś dnia.
W roku 2002 zorganizowano bowiem wspólnie z Klubem Globtrotera PTTK wyjazdy zagraniczne: "Peru - Boliwia' 2002" - 15 osób, "Meksyk' 2002" - 15 osób, "Turcja Wschodnia' 2002" - 30 osób, "Dolomity' 2002" - 30 osób oraz wyjazdy krajowe: XVII Młodzieżowa Szkoła Narciarska PTTK (10 turnusów - 100 osób), XV Sejmik Górski "Śmigus Dyngus w Tatrach' 2002" (28.04-2.04.2002 r.), XVII Akcja "Czyste Góry' 2002" (4 etapy - maj 2002), XX Młodzieżowa Szkoła Górska PTTK (12 turnusów, lipiec - sierpień 2002). W roku 2002 zaplanowano jeszcze: XX Sejmik Górski "Andrzejki w Zakopanem' 2002" (listopad-grudzień 2002), XXI Rajd Mikołajkowy w Górach Świętokrzyskich (grudzień 2002) i XII Sejmik "Sylwester ceprów w górach' 2002" (27.12.2002 - 2.01.2003).
Od 1993 r. przy Zespole Szkół Zawodowych w Żyrardowie działa pod opieką Dariusza Knapskiego młodzieżowa sekcja klubu "Turnia" licząca 30 młodzieżowych entuzjastów gór. Skromne finanse nie pozwalają im jeszcze uczestniczyć w wielkich wyprawach, ale przed nimi przyszłość.
Działania całoroczne klubu to:

• prowadzenie informacji turystycznej (prenumerata kwartalnika "Gazeta Górska" - 11 szt. i miesięczników: "Na szlaku", "Góry", "npm", "Magazyn Górski", "Taternik", skompletowanie biblioteczki przewodników górskich i kompletu roczników "Wierchy")

• prowadzenie biblioteczki środowiskowych wydawnictw górskich ukazujących się nieregularnie, m.in. "Beskidnik", "Bezpieczne góry", "Biuletyn SKPB", "Brytan", "Co słychać", "Dewiator", "Gacek", "Harnaś", "Karkonosz", "Magury", "Pielgrzymy", "Płaj", "Pod Diablakiem", "Połoniny", "Watra"

• przygotowania do powołania referatu TRW GOT (7 PTG)

• prowadzenie obozów szkoleniowych dla początkujących narciarzy w okresie ferii zimowych

• opieka nad własną stroną internetową.

W 2000 roku obchodzono jubileusz 20 lat od oficjalnego powołania w Żyrardowie Klubu Turystyki Morskiej i Żeglarskiej PTTK "Bryza". Od początku klub współpracuje z Ligą Morską w Żyrardowie. Dużo wcześniej ojcem duchowym całego przedsięwzięcia był kmdr Jerzy Koziarski, żyrardowianin, redaktor naczelny tygodnika Marynarski Wojennej "Bandera". To on organizował w Gdyni pierwsze spotkania młodzieży szkół żyrardowskich z Garnizonem Marynarki Wojennej na Helu, Jednostką Okrętów Podwodnych w Gdyni - Oksywiu i dowództwem Marynarki Wojennej. Wyjazdy były bardzo liczne. Wyjeżdżali uczniowie i nauczyciele. Dla nich organizowano pokazy ratownictwa morskiego, przeloty samolotami na polskim Wybrzeżem Bałtyku, wycieczki do Stoczni Remontowej Marynarki Wojennej i na Westerplatte. Tak było do roku 1980.
Od 1984 roku do kalendarza imprez i akcji żyrardowskiego PTTK weszły na stałe: konkurs marynistyczny "Młodzież na morzu", "Zimowe Warsztaty Marynistyczne", sejmiki marynistyczne "Zaślubiny z Bałtykiem w Pucku 1920 r." i "Zaślubiny z Bałtykiem w Kołobrzegu 1945 r.", konkurs "Barwy Morza", akcja "Czyste morze", obchody "Dni Morza", akcja "Wakacje z Neptunem", obozy Młodzieżowej Szkoły Morskiej "Szlakiem latarni morskich" i "Bursztynowym szlakiem" oraz rejsy promowe: "Karnawał na Bałtyku", "Śmigus Dyngus na Bałtyku", "Andrzejki na Bałtyku" i "Sylwester na Bałtyku" organizowane wspólnie z "Unity Line" i "Stena Line". I tak jest do dnia dzisiejszego.
Rok 2002 w działalności Klubu Turystyki Morskiej i Żeglarskiej PTTK "Bryza" też można uznać za udany. W XVII edycji konkursu "Młodzież na morzu" uczestniczyło 367 uczniów z 27 placówek oświatowo - wychowawczych Mazowsza Zachodniego. Laureaci w nagrodę wyjadą na rejs promowy do Skandynawii w dniach 9 - 12 listopada 2002 r. W okresie czerwiec - sierpień br. w 40 turnusach obozów wędrownych "Szlakiem latarni morskich" i "Bursztynowym szlakiem" wzięło udział 812 uczniów. Na obchody "Dni Morza" w dniach 21 - 30 czerwca br. wyjechało do Trójmiasta 240 uczniów. Ponadto zorganizowano 11 wycieczek autokarowych do Trójmiasta, Szczecina i Kołobrzegu (389 uczniów), 7 spływów kajakowych (59 uczniów) i 5 rejsów promowych do Skandynawii (172 uczniów).
Udana była akcja "Czyste morze' 2002". W czterech turnusach akcji wzięło udział 327 uczniów uprzątając przez cztery tygodnie czerwca br. tereny wokół Sobieszewa, Pucka, Helu i Trójmiasta. Większość z nich uczestniczyła później w okresie 13 - 22 września br. w ogólnoeuropejskiej akcji "Coastwatch of Baltic" dotyczącej młodzieży państwa Basenu Morza Bałtyckiego.
Dużą pomoc w działalności Klubu Turystyki Morskiej i Żeglarskiej PTTK "Bryza" oraz Ligi Morskiej i Rzecznej w Żyrardowie zapewniali i zapewniają nadal: Dowództwo Marynarki Wojennej RP i Ministerstwo Obrony Narodowej (rejsy centralne po Bałtyku okrętami Marynarki Wojennej), Ministerstwo Infrastruktury (nagrody w konkursach, sponsorowanie rejsów promowych i wyjazdów autokarowych), Ministerstwo Środowiska (nagrody w konkursach, dofinansowanie akcji ekologicznych), Regionalny Zarząd Dróg Wodnych w Warszawie i ostatnio Departament Turystyki Ministerstwa Gospodarki (dofinansowanie szkoleń w ramach Młodzieżowej Szkoły Morskiej).

Inne działania całoroczne to:

• współpraca z "Polferries", "Stena Line", "Unity Line" i z Fundacją "EcoBaltic"

• prenumerata "Bandery", "Jantarowych Szlaków", "Kajak i my", "Morza" (obecnie nie wydawane), "Rejsu" i "Żagli"

• udział w konferencjach i kongresach marynistycznych młodzieży państw basenu Morza Bałtyckiego

Od 1970 r. działa na świecie Międzynarodowe Stowarzyszenie "Monda Turismo". Od 1990 r. siedzibą biura stowarzyszenia jest Bydgoszcz. "Monda Turismo" zrzesza kluby esperanckie z 92 krajów i jest koordynatorem międzynarodowych imprez esperanckich na całym świecie. Polska Sekcja "Monda Turismo" zrzesza około 1000 członków indywidualnych i około 50 klubów esperanckich z całej Polski. Do "Monda Turismo" należy także Klub PTTK "Esperantotur" z Żyrardowa, który w roku 1996 obchodził jubileusz swojego X - lecia. Klub liczy przeszło 100 członków - miłośników języka esperanto.
Po dalekich egzotycznych wyjazdach w roku 2001 esperantyści z Żyrardowa zorganizowali na początku roku 2002 w okresie ferii zimowych XVII Międzynarodową Zimową Młodzieżową Szkołę Esperanto' 2002. Był to wyjazd 20 grup młodzieży szkolnej z powiatu żyrardowskiego i powiatów sąsiednich: sochaczewskiego, grodziskiego, skierniewickiego, płockiego, radomskiego i warszawskiego. W okresie ferii zimowych młodzież szkolna odwiedziła sąsiadów z Pragi (Czechy), Popradu (Słowacja), Budapesztu (Węgry), Wiednia (Austria), Brasov (Rumunia), Wilna (Litwa), Rygi (Łotwa), Tallina (Estonia) i Lwowa (Ukraina). Dwudziestu uczniów osiągających najlepsze wyniki w testach esperanckich wyjechało na Maltę na międzynarodowy kurs języka esperanto dla zaawansowanych.
Młodzi esperantyści z Żyrardowa i okolicznych powiatów mieszkali w internatach, schroniskach młodzieżowych i u zaprzyjaźnionych rodzin esperanckich. Tydzień spędzony za granicą pozwolił im na poznanie kraju pobytu, poznanie swoich rówieśników i opanowanie podstaw języka esperanto.
W okresie "najdłuższego weekendu" (27 kwietnia - 5 maja 2002 r.) 48 osobowa grupa młodzieży Mazowsza Zachodniego - członków Klubu "Esperantotur" wyjechała do Włoch odwiedzając m.in. Monte Cassino, Sorrento, Pompeje, Capri, Rzym, Watykan, Rimini, San Marino i Wenecję.
W okresie letnim esperantyści z Żyrardowa zorganizowali XX Międzynarodową Młodzieżową Letnią Szkołę Esperanto' 2002. Akcja przygotowana była dla młodzieży z całego woj. mazowieckiego. Wyjechało przeszło 400 uczniów. Podobnie jak w czasie ferii zimowych odwiedzili oni sąsiadów z Pragi (Czechy), Popradu (Słowacja), Budapesztu (Węgry), Wiednia (Austria), Brasov (Rumunia), Wilna (Litwa), Rygi (Łotwa), Tallina (Estonia) i Lwowa (Ukraina).
Z innych ciekawostek dotyczących Klubu PTTK "Esperantotur" warte wymienienia jest, że już od 11 lat przy "Monda Turismo" w Bydgoszczy działa Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki, które co roku organizuje Studium Turystyki, Kultury i Języków Obcych w ramach Międzynarodowej Akademii Nauk San Marino. Słuchacze tego studium po zdanych egzaminach otrzymują polskie uprawnienia pracownika turystyki i kultury, a także stopień bakałarza i magistra Akademii Nauk San Marino. Korzystają z oferty bezpłatnych lub ulgowych praktyk oraz ofert pracy w wielu egzotycznych krajach świata, m.in. w Australii.
Klub PTTK "Esperantotur" współpracuje z biurem podróży lotniczej "Flugo", z liniami autokarowymi USA i Kanady "Greyhound" oraz linią promową "Unity Line" organizującą rejsy na trasie: Świnoujście - Ystad - Świnoujście.
Łączność ze swoimi partnerami na całym świecie Klub PTTK "Esperantotur" utrzymuje przy pomocy poczty elektronicznej i internetu. Adres klubu http://zyrardow.pttk.pl/esperanto dostępny jest na całym świecie. Dostęp do internetu ułatwił esperantystom z Żyrardowa kontakt z innymi klubami esperanckimi całego świata. Klub "Esperantoturu" z Żyrardowa otrzymuje co miesiąc pocztą elektroniczną około 10 zaproszeń na różne spotkania i imprezy międzynarodowe, często z bardzo egzotycznych krajów Afryki, Ameryki i Azji.
Przed esperantystami z Żyrardowa kolejne wyjazdy zagraniczne. Co roku z okazji sylwestra liczba esperanckich wyjazdów zagranicznych znacznie się zwiększa. Tak będzie i w tym roku. Esperantyści z Żyrardowa z okazji sylwestra odwiedzą bowiem jak co roku Włochy, Węgry, Słowację, Litwę, Estonię, Łotwę i Rosję. I tak w dniach 27 grudnia 2002 - 3 stycznia 2003 odbywać się będzie wyjazd na trasie: Łódź - Budapeszt - Watykan - Rzym - San Marino - Wenecja - Budapeszt - Poprad - Łódź. Głównym punktem programu jest udział w "Nocy Sylwestrowej na Placu św. Marka" w Wenecji. Mniej kosztowny będzie wyjazd w dniach 27 grudnia 2002 - stycznia 2003 na "Sylwester w Budapeszcie" połączony ze zwiedzaniem stolicy Węgier, a jeszcze tańszy wyjazd na "Sylwester w Tatrach Wysokich" w Szczyrbskim Plesie i Smokowcu (także w dniach 27 grudnia 2002 - 3 stycznia 2003). Ciekawie zapowiada się także wyjazd na trasie: Warszawa - Kowno - Szawle - Ryga - Tallin - St. Petersburg - Psków - Wilno - Troki - Warszawa. Oprócz zwiedzania uczestników wyjazdu czeka wspaniała zabawa Sylwestrowa nad Newą w St. Petersburgu.
Kilkuosobowa grupa młodzieży Klubu PTTK "Esperantotur" uczestniczyć będzie w 46 seminarium Niemieckiej Młodzieży Esperanckiej w Kassel w Hesji w dniach 27 grudnia 2002 - 3 stycznia 2003. Młodzież zakwaterowana będzie w nowoczesnym schronisku młodzieżowym i wraz z młodzieżą niemiecką weźmie udział w zabawie sylwestrowej.
Pełna oferta wyjazdów esperanckich w roku 2002 znajduje się na stronie internetowej żyrardowskiego "Esperantoturu".

Trudno z całą pewnością ustalić, kiedy w Polsce powstał ruch globtroterski. Pocztą pantoflową ustalić można, że globtroterstwo w Polsce rozwinęło się na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, oczywiście XX wieku, w środowisku akademickim. Wtedy to powszechne stało się organizowanie wypraw turystycznych nazywanych do dzisiaj trampingowymi.
Hasło "Świat za 150 USD" stało się modne i z tą magiczną kwotą wędrowali po świecie polscy globtroterzy indywidualnie i grupowo. Te pionierskie czasy budzą dzisiaj szczere wzruszenie. Przygotowania do ówczesnej wyprawy za granicę porównać można tylko z dzisiejszymi przygotowaniami do wyprawy w kosmos. Trudno było zdobyć zagraniczne mapy i przewodniki, a sam fakt ich posiadania już wzbudzał różne podejrzenia. Trzeba było opracować strategię przetrwania za 150 USD przez dwa - trzy tygodnie w nieznanym kraju. Liczyły się wszystkie pomysły związane z tym, jak zaoszczędzić na swoim żołądku, przejazdach i noclegach. Była to po prostu turystyka na "wariackich papierach". Nie wypadało w ten sposób podróżować ludziom poważnym i statecznym. Takie pomysły realizować mogła tylko brać studencka.
Trudno określić, kiedy powstały pierwsze kluby i stowarzyszenia globtroterskie. Jedną z pierwszych inicjatyw był z pewnością pomysł powołania przez Andrzeja Urbanika z Krakowa Banku Informacji Trampingowej (BIT). Bank Informacji Trampingowej powołany został w 1976 r. przy studenckim biurze podróży "Almatur" w Krakowie. Pomysł polegał na zbieraniu informacji praktycznych o poszczególnych krajach (ceny usług i biletów, komunikacja, miejsca noclegowe, miejscowe przepisy i zwyczaje, zabytki godne zwiedzenia, itp.) i publikacji tych informacji w czasopiśmie turystycznym "IMT Światowid" oraz własnych opracowaniach: "Globtroter" i "Travel". Z biegiem lat publikacji zaczęło przybywać, a krąg osób zainteresowanych nimi co roku się powiększał. Skromny BIT zmienił nazwę na Travel BIT - Centrum Podróżnicze i działa do dzisiaj specjalizując się w informacji globtroterskiej.
Kolejnym pomysłem Andrzeja Urbanika było więc zorganizowanie w 1985 r. spotkania globtroterów - korespondentów BIT. Ten pomysł okazał się najbardziej trafiony. Odtąd, co roku jesienią odbywają się oczekiwane przez wszystkich globtroterów z Polski i zagranicy Ogólnopolskie Spotkania Organizatorów Turystyki Trampingowej (OSOTT). Aby wszystko co było na OSOTT nie przeminęło z czasem ostatnio spotkania te utrwalane są na papierze. Po każdym OSOTT wydawany jest specjalny numer rocznika - magazynu "Przez świat". Do roku 2002 ukazało się 6 roczników tego magazynu. Zamieszczane są tam opisy wypraw do najbardziej atrakcyjnych regionów świata, mapki terenu i wszelkie informacje praktyczne, które nie znajdują się w przewodnikach. Zgodnie z wymogami czasu Travel BIT otworzył swoją własną stronę w Internecie pod adresem
  http://www.cybernet.krakow.pl/travelbit.
W żyrardowskim PTTK tramping zaistniał na dobre w 1986 r. W tym roku powstał bowiem Klub Globtrotera PTTK i Klub Pilotów Wycieczek Zagranicznych. Tego roku po raz pierwszy grupa globtroterów z Żyrardowa pojechała na OSOTT. Rok później powstał w Żyrardowie Klub "Esperantoturu" zrzeszający globtroterów - esperantystów. W sumie kluby te zrzeszają przeszło 100 osób z Żyrardowa, Skierniewic, Sochaczewa i Grodziska Maz. Klub Globtrotera organizuje co roku wyprawy do Ameryki Południowej, Azji i po Europie. W tym roku po raz szósty odwiedzono wschodnią Turcję, Dolomity we Włoszech oraz Meksyk i Boliwię. Piloci wycieczek zagranicznych z Żyrardowa zwiedzili ze swoimi grupami prawie cały świat, z wyjątkiem tylko Australii i Antarktydy. Do roku 2000 organizowane były kursy na uprawnienia pilotów wycieczek zagranicznych. W roku 1997 kurs ten ukończyło 11 osób, w 1998 - 10 osób, a w 2000 - 15 osób.
Działania całoroczne Klubu to:

• współpraca z "Logostourem", "Esperantoturem", "Haxel", "Ving", "BIT Travel" i z Klubem Pilotów Wycieczek Zagranicznych w Żyrardowie

• prenumerata czasopism: "Podróże", "National Geographic", "Globtroter", "Świat i Podróże", "Poznaj Świat", "Super Tramp", "TTG Poland", Voyage", "Zwiedzaj świat", "Moje podróże", "Tour - Express", "Aktualności turystyczne", "Rynek Turystyczny" i "Polska Gazeta Turystyczna"

• prowadzenie wideoteki z serii "National Geographic Video" (ok. 100 pozycji) i biblioteczki z przewodnikami serii "Pascal" i "Lonely Planet" (wersja polska i angielska) - ok. 300 voluminów.

• współpraca z "INTERHOME" i z Międzynarodową Federacją Schronisk Młodzieżowych

Przed 32 laty podjąłem pracę w Zespole Szkół Zawodowych w Żyrardowie jako stypendysta Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie, absolwent Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej o specjalności "maszyny matematyczne".
Ponieważ na studiach zajmowałem się turystyką i miałem na koncie wiele udanych studenckich rajdów i wypraw zagranicznych postanowiłem kontynuować tę działalność w warunkach szkolnych. Początki były bardzo skromne. Uczyłem tylko w dwóch klasach tzw. komputerowych (maturalnej i przedmaturalnej) i nie miałem szerokiego kontaktu z młodzieżą całej szkoły. Udało mi się jednak na koniec roku skompletować grupę 20 uczniów i wyjechać na obóz wędrowny po Gorcach i Tatrach. Obozy wakacyjne były organizowane w szkole wcześniej przez innych nauczycieli, m.in. Janusza Grankowskiego, Gerarda Groszewskiego, Edwarda Dębińskiego i Zbigniewa Kowalskiego. Ponieważ obóz po Gorcach i Tatrach był bardzo udany, a część uczniów - uczestników obozu nadal chodziła do szkoły w roku następnym działalność turystyczna bardzo się ożywiła.
Powołaliśmy więc Szkolny Klub Krajoznawczo-Turystyczny "Wędrusie". Młodzież zapisała się do PTTK i PTSM. Zaczęliśmy jeździć na rajdy i imprezy ogólnopolskie. Na stale do kalendarza naszych wyjazdów weszły: Ogólnopolski Majowy Rajd Świętokrzyski, Zlot Młodzieży w Palmirach, Ogólnopolski Rajd "Szlakiem Skalnych Grzybów" i Ogólnopolski Rajd w Górach Bialskich.
Działalność ta została zauważona przez ówczesne warszawskie Kuratorium Oświaty i Wychowania. W roku 1974 byliśmy wizytowani i zostaliśmy uznani za jedną z najlepszych szkolnych placówek turystycznych w woj. warszawskim. Otrzymaliśmy prawo reprezentowania województwa warszawskiego na Centralnym Zlocie Młodzieży PTSM w Szczecinie - Dąbiu.
Na wyprawę do Szczecina warszawskie KOiW wydelegowało 10 uczniów z naszej szkoły i 10 uczennic z Liceum Medycznego przy Centrum Rehabilitacji w Konstancinie. Ze środków Kuratorium zakupiono nam 25 rowerów turystycznych, 13 namiotów 2 osobowych, 25 śpiworów i materacy oraz zamówiono u rzemieślnika 25 sakw podróżnych dopasowanych do naszych rowerów. Była to nagroda nie lada. Do dziś pamiętam ją jako coś niezwykłego. Zwłaszcza dlatego, że w roku 1975 nastąpiła reforma administracji krajowej i jako szkoła przeszliśmy pod nadzór Kuratorium Oświaty i Wychowania w Skierniewicach. Okazało się wówczas, że rowery i sprzęt turystyczny, który użytkowaliśmy po zlocie przez około 8 miesięcy tak naprawdę stanowiły nadal własność warszawskiego KOiW. Jeszcze przed następną akcją letnią przyjechał pod szkołę wojskowy "Star" i z łezką w oku musieliśmy rozstać się z bliskim nam sprzętem turystycznym.
Od 1975 r. byliśmy więc w skierniewickim. Trzeba było wiele spraw zaczynać od nowa. Brakowało kalendarza imprez i wspólnych tradycji. Stan takiej tymczasowości trwał przez około dwa lata. Dopiero rok 1977 przyniósł pewne zmiany. Na fali dyskusji dopuszczono do współpracy młodzież i opiekunów SKKT. Powstał wojewódzki kalendarz imprez, uzupełniono o nauczycieli składy Zarządów Wojewódzkich PTTK i PTSM. Rozwinęła się współpraca PTTK, PTSM, Komendy Chorągwi ZHP, Kuratorium Oświaty i Wychowania oraz Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Skierniewicach. Od 1981 roku do współpracy włączyła się Liga Morska, która wzbogaciła kalendarz wojewódzki o imprezy marynistyczne: "Zaślubiny z Bałtykiem w Pucku", "Zaślubiny z Bałtykiem w Kołobrzegu", Konkurs "Młodzież na Morzu", "Dni Morza" i Młodzieżową Szkołę Morską. Imprezy wprowadzone wówczas do wojewódzkiego kalendarza odbywają się do dzisiaj. W realizacji imprez współpracowaliśmy przez około 23 lata z KOiW, PTSM, PTTK i właściwym Wydziałem Urzędu Wojewódzkiego w Skierniewicach. Od 1999 r. powróciliśmy znów do Mazowsza. Można powiedzieć, że historia zatoczyła koło.
Do imprez o najdłuższej tradycji wymienić należy: "Rajd Powitania Wiosny", Rajd "Szlakiem Miejsc Pamięci Narodowej", Akcję "Czysty Las", Ogólnopolski Młodzieżowy Turniej Turystyczno-Krajoznawczy, Szkolenia Przedsezonowe SKKT, Młodzieżową Szkołę Turystyki, Konkurs Krasomówczy, Konkurs Kół i Klubów Turystycznych, Konkurs Krajoznawczy i Szkolenia Posezonowe SKKT. I tak jest do dnia dzisiejszego. SKKT "Wędrusie" ZSZ w Żyrardowie pełni obecnie rolę organizatora większości imprez powiatowych i wojewódzkich PTTK, PTSM i Ligi Morskiej i Rzecznej. W kartotekach SKKT "Wędrusie" zarejestrowanych jest przeszło 9.000 osób posiadających legitymacje PTTK, przeszło 7.500 osób posiadających legitymacje PTSM i około 9.000 osób z legitymacją Ligi Morskiej. Przez 32 lata przez Klub przewinęło się więc wielu uczniów i nauczycieli, w tym większość z zespołu Szkół Zawodowych w Żyrardowie. Z kronikarskiego obowiązku wymienić należy tych, którzy zapisali się złotymi zgłoskami.
Do historii SKKT "Wędrusie" przeszli uczniowie: Bogucki Marek, Czajka Violetta, Fijałkowski Mariusz, Figatowski Maciej, Kołodziejski Marek, Kryla Teresa, Kurek Tadeusz, Nagłowski Krzysztof, Obłąkowska Iwona, Olczak Ewa, Orliński Marcin, Piątek Angelika, Płatkowski Jerzy, Różycki Dariusz, Sosnowski Rafał, Stefański Andrzej, Wąsiewski Sławomir, Zawisza Marcin, Zbiciak Mariusz i Żulewski Jarosław. W okresie 32 lat, w różnych latach pełnili oni funkcje młodzieżowych przewodniczących SKKT "Wędrusie".
Do historii SKKT "Wędrusie" przeszli też nauczyciele, którzy opiekowali się młodzieżą SKKT w czasie rajdów i wypraw turystycznych, posiadacze legitymacji PTTK, PTSM i Ligi Morskiej: Banasiak Janina (śp), Banasiak Waldemar (śp), Bielecki Jacek, Bielecki Roman, Borowski Zygmunt, Brzeziński Krzysztof, Bronowski Waldemar, Bulwin Genowefa, Bulwin Kazimierz, Drużyński Andrzej, Dukaczewski Roman, Dziedzic Krystyna, Figat Janusz, Frentzel Andrzej, Gadomska Zofia, Gadomski Andrzej, Graczyk Włodzimierz, Groszewski Gerard, Iżycka Krystyna, Iżycki Bogdan, Kalisiak Czesław (śp), Kicki Jerzy, Komoń Aleksander (śp), Kowalski Józef, Kowalski Zbigniew, Kozłowski Bogumił, Knapski Dariusz, Kruk Wiesława, Kust Izabella, Łojszczyk Bogusław, Maletka Jadwiga, Mamczarek Andrzej, Markowska Anna, Mazurek Tadeusz, Mirgos Ryszard, Mońko Mariola, Piekarski Marek, Piotrowska Teresa, Przybył Józef, Przybył Henryk, Raczkowska Helena, Skibiński Albert, Słomińska Barbara, Sosnowski Zbigniew, Stalewska Grażyna, Stróżyczak Eugeniusz, Suchecki Bogdan, Szymaniak Andrzej, Światły Krzysztof, Todros Włodzimierz, Wierzbicki Jacek, Zagórska Jolanta, Zagórski Ireneusz (śp), Zarębski Marian i Żuk Andrzej. Za swoją aktywną działalność SKKT "Wędrusie" ZSZ w Żyrardowie otrzymało wiele znaczących wyróżnień m.in. Złotą Honorową Odznakę PTTK i nagrodę Przewodniczącego Komitetu ds. Młodzieży Aleksandra Kwaśniewskiego.
Przez 32 lata jako opiekun SKKT "Wędrusie" miałem przyjemność współpracować z trzema dyrektorami ZSZ w Żyrardowie: inż. Kazimierzem Buławskim (śp) (lata 1971-72), mgr inż. Eugeniuszem Szczygłem (lata 1972-91) i mgr Barbarą Gruchal (lata 1991-2002).
Z tej okazji dziękuję Wszystkim wymienionym powyżej uczniom, nauczycielom i dyrektorom za pomoc i współpracę.
Obecnie najaktywniejszą grupą młodzieży stanowią uczniowie klasy IVgT i VgT. Oprócz "Wędrusi" na terenie ZSZ aktywnie działa autonomiczny SKKT PTTK "Turnia" pod opieką Dariusza Knapskiego. Cała aktywność SKKT skupia się na organizacji wypoczynku zimowego i letniego młodzieży szkolnej Żyrardowa i Mazowsza Zachodniego, obsłudze stron internetowych i pomocy w obsłudze imprez rozpoczętych przed 30 laty.

35 lat temu w Żyrardowie powstał Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy. Praca w naszej placówce polega nie tylko na nauczaniu, ale także na wychowaniu. Już na początku istnienia Ośrodka, grupa nauczycieli postanowiła do systemu wychowawczego wprowadzić turystykę. Działalność turystyczna w placówce rozpoczęła się od 1966 r. w formie rajdów, wycieczek pieszych i autokarowych. Od 1972 na terenie placówki działały 3 Szkolne Koła PTTK: w internacie, szkole podstawowej i szkole zawodowej. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 4.07.1977 koła zostają przemianowane i połączone w Szkolny Klub Krajoznawczo -Turystyczny PTTK. Do połączenia dochodzi w dniu 17.12.1977 r. W tym czasie opiekunami Kół PTTK byli: Bogusław Wrzosek, Henryk Smoleń, Leszek Kierzkowski i Andrzej Hickiewicz.

SKKT - PTTK postawił sobie określone cele: integracja dzieci niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym i z dziećmi zdrowymi; poznanie najbliższej okolicy, regionu i innych części kraju; spotkania z kulturą, sztuką, zabytkami, obiektami współczesnej architektury i sztuki; szacunek do przyrody, pamiątek historycznych, do ludzi i ich twórczości; zdobywanie odznak turystycznych, pamiątek (dyplomy, zdjęcia); dla każdego dziecka bardzo ważne jest wielozmysłowe odbieranie bodźców zewnętrznych i na tej podstawie kształtowanie pojęć historyczno - kulturowych ( dla naszych dzieci są to pojęcia abstrakcyjne). Modne obecnie nauczanie zintegrowane, to nic innego jak Metoda Ośrodków Pracy, stworzona przez Marię Grzegorzewską, metoda, którą szkolnictwo specjalne posługuje się blisko osiemdziesiąt lat.; kolejne cele to: pomoc i wzajemna życzliwość, zachowanie się w grupie, kształtowanie norm współżycia społecznego; poruszanie się w obcym środowisku; samoobsługa, przygotowanie posiłków, sprzątanie (praca w grupach, dla siebie), usamodzielnianie; bezpieczeństwo podczas wycieczek (wyrabianie prawidłowych nawyków); pokazanie lepszych i piękniejszych stron życia dzieciom z rodzin patologicznych, rozbudzanie potrzeby poznawania tych innych stron zarówno u dzieci jak i rodziców.

Aby osiągnąć tak sformułowane cele organizowano letnie obozy wędrowne i zimowiska. Podczas imprez turystycznych zdarzały się przygody: w dniu 19 sierpnia 1992 r. grupa młodzieży pod kierunkiem Grażyny Haude ugasiła w zarodku pożar zagajnika brzozowego, ratując kompleks leśny Gór Sowich. Młodzież dokonała tego odważnego czynu posługując się gałęziami ("Życie Żyrardowa" nr 39 z dnia 24.IX.92 r.). Organizowano wielodniowe wycieczki aktywne i specjalistyczne po kraju (obecnie w zaniku z powodu braku pieniędzy). W trakcie wycieczek lub wypraw związanych z turystyką kwalifikowaną zdarzały się przygody, które w formie anegdot pozostawały w naszej placówce na wiele lat. Powstawały również śmieszne powiedzonka np. o budowlach gotyckich mówiono "ta stara nie otynkowana chałupa", a marmurowy pomnik prymasa Wyszyńskiego to w ustach młodzieży "twardy facet". Podczas jednej z wypraw okazało się, że działalność turystyczna może wywołać większą pewność siebie (co u naszych uczniów jest bardzo ważne). Jeden z członków wyprawy turystycznej przygotowywał się do występów w bajce "Kot w butach". Przez cały czas powtarzał teksty, aby opanować je na pamięć. Rzecz się działa na dworcu w Wiśle. Gdy doszedł do słów "ledwo Cię ujrzałem, do razu pokochałem" do hali dworcowej weszła nowa pasażerka. Nasz uczestnik bez żenady z tymi słowami zwrócił się właśnie do niej. Pani była przerażona tym co się dzieje, a nasz uczeń, już później na scenie, nie miał większych problemów z tremą. W 1979 r. zorganizowano pięciodniową wycieczkę do ówczesnej Czechosłowacji. W tym samym 1979 r. opiekunowie kół turystycznych wraz z młodzieżą uczestniczyli w Akcji "Zamość 79".

Kolejne formy działalności to: wycieczki tematyczne jednodniowe, rajdy piesze (wewnątrz szkolne i masowe), spotkania z ciekawymi ludźmi (aktor Zygmunt Kęstowicz, dyrektor ZOO, Ryszard Pasternak, przewodnicy PTTK z Łowicza Eligiusz Pietrucha i Jagoda Rolewska, przewodnik PTTK z Żyrardowa Wojciech Lis, studenci szkoły cyrkowej z Julinka i inni), spotkania z kulturą ludową regionu ( z członkami zespołu ludowego Łowiczanie), lekcje pokazowe w muzeach, galeriach, centrach ekologicznych, udział w konkursach turystycznych, ekologicznych, krajoznawczych na terenie byłego województwa skierniewickiego i obecnego mazowieckiego, zwiedzanie zakładów produkcyjnych.
Obecnie opiekunami Szkolnych Kół Turystycznych są: Grażyna Haude, Anna Głowinkowska, Urszula Karpińska. Wszystkie trzy są przewodnikami turystycznymi i instruktorami krajoznawstwa. Na swoim koncie posiadają wiele wyróżnień przyznawanych przez Zarząd Główny PTTK i przez władze Oddziału PTTK w Żyrardowie. Władze miejskie i powiatowe również zauważają ich pracę. Obecne opiekunki mogą poszczycić się niejednym dyplomem podpisanym przez prezydenta, czy przez starostę. Uczniowie - członkowie poszczególnych kół PTTK brali udział w konkursach krajoznawczych i ekologicznych rywalizując ze swoimi rówieśnikami ze szkół masowych. W takiej rywalizacji zajmowali czołowe miejsca. Podczas ostatniego Rajdu "Powitanie Wiosny" młodzież ze Szkoły Podstawowej naszego Ośrodka zajęła drugie miejsce, wyprzedzając swoich rówieśników ze szkół masowych.

Szkolne koło PTTK w Szkole Zasadniczej Specjalnej zostało założone w 1972 roku, a więc mija już dwadzieścia dziewięć lat jego istnienia. Po reorganizacji dokonanej w 1977 roku trzy koła działające w Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Żyrardowie połączono w Szkolny Klub Krajoznawczo - Turystyczny PTTK. Opiekunami Klubu w tym czasie byli: Bogusław Wrzosek, Henryk Smoleń, Leszek Kierzkowski i Andrzej Hickiewicz.
Od 1 września 1990 roku opiekę nad Klubem przejęła Grażyna Haude. Pod nazwą "Łaziki" kontynuuje on dobre tradycje wprowadzone przez poprzedników. Oprócz działalności turystyczno- krajoznawczej stawia sobie za cel integrację młodzieży niepełnosprawnej z młodzieżą ze szkół masowych i środowiskiem lokalnym. Dlatego często uczestniczą we wspólnie organizowanych imprezach.
W ciągu ostatnich jedenastu lat brali udział w zimowiskach w Żywcu, Bielsku Białej i Zakopanem a także w obozach wędrownych na trasach typowych Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych tj. "Na Polskie Wyspy", "Zwiedzamy jaskinie i twierdze Sudetów", "Obwodnicą Bieszczadzką" oraz "Wzdłuż Zalewu Wiślanego i Żuław". W czasie pobytu na obozach członkowie Klubu przeżyli wiele przygód. Taka, która na długo pozostanie w pamięci, przydarzyła się w sierpniu 1992 roku. Przebywając w Srebrnej Górze ugasili pożar zagajnika brzozowego, ratując w ten sposób kompleks leśny Gór Sowich. W nagrodę komendant Rejonowej Straży Pożarnej w Ząbkowicach Śląskich zaprosił ich do swej siedziby. Zapoznano ich wówczas z wyposażeniem i działaniem nowoczesnych wozów strażackich.
Jednak największą przygodę członkowie Klubu "Łaziki" przeżyli w czasie dwóch rejsów morskich na pokładzie szkolnego żaglowca Marynarki Wojennej ORP "Iskra". Płynąc na trasie Szczecin - Gdynia oraz poznając tajniki żeglarstwa, pełniąc wachty i uczestnicząc w licznych alarmach ze szczurów lądowych zmienili się w wilki morskie.
Członkowie Klubu "Łaziki" systematycznie uczestniczą w rajdach takich jak: "Szlakiem Powstania Styczniowego" do Międzyborowa, "Powitanie Wiosny", "Szlakiem Zabytków Żyrardowa", "Partyzanckimi Szlakami Walk o Wolność" do Bud Zosinych oraz "Szlakiem Księżycowych Cieni" na Sokule. Po każdej wielo lub jednodniowej wycieczce na specjalnej mapie zaznaczane są nowo poznane miejscowości, parki krajobrazowe oraz parki narodowe.
Uczestniczą również w miejskich uroczystościach rocznicowych, stojąc w poczcie sztandarowym reprezentują Oddział PTTK w Żyrardowie.
Uprawiając turystykę kwalifikowaną młodzież zdobywa Odznaki Turystyki Pieszej, Górską Odznakę Turystyczną, Regionalną Odznakę Krajoznawczą. Na szczególne wyróżnienie zasłużył Piotr Bartoszewicz, który zdobył Odznakę Turystyki Pieszej w stopniu złotym, a także nagradzany był w konkursie literackim i konkursach plastycznych. O tym, że turystyka ma ogromny wpływ na wyrabianie samodzielności, zaradności życiowej, rozwijanie i ukierunkowanie zainteresowań, poznanie różnych form wypoczynku czyli rewalidację osób niepełnosprawnych niech świadczy przykład Piotra, który po ukończeniu szkoły samodzielnie organizuje swoje wyprawy, a w czasie jednej z nich zdobył Rysy - najwyższy szczyt polskich Tatr.
Klub SKKT PTTK "Łaziki" działający w Szkole Zasadniczej Specjalnej zdobywał czołowe miejsca w Wojewódzkich Konkursach Kół i Klubów, konkursach krajoznawczych, ekologicznych, marynistycznych, a co ważniejsze mając za przeciwników młodzież ze szkół masowych. Za pracę na rzecz turystyki osób niepełnosprawnych opiekunkę Klubu wielokrotnie nagradzano dyplomami, odznakami oraz podziękowaniami przyznanymi przez Oddział PTTK w Żyrardowie, Mazowieckie Forum Oddziałów PTTK, Zarząd Główny PTTK w Warszawie, władze miejskie, powiatowe i wojewódzkie.

Szkolne Koło Krajoznawczo - Turystyczne przy Szkole Podstawowej nr 7 w Żyrardowie działa przy świetlicy szkolnej od 1966 r. Kolejnymi opiekunami koła byli: mgr Anna Mentlewicz (1966 - 1978), mgr Alicja Jurkiewicz (1978 - 1988), mgr Barbara Dąbrowska i mgr Grzegorz Sadowski (1988 - 1991), mgr Grzegorz Sadowski i mgr Jolanta Czapiga (1991 - 1999) oraz od 1996 do chwili obecnej mgr Jolanta Czapiga.
Członkowie koła płacą składki organizacyjne w PTTK, PTSM oraz Lidze Morskiej i Rzecznej. Uczestniczą w imprezach zorganizowanych przez te organizacje, m.in. rajd "Szlakiem Powstania Styczniowego", rajd "Powitania Wiosny", rajd "Szlakiem Zabytków Żyrardowa", rajd "Partyzanckimi Szlakami Walk o Wolność", rajd "Księżycowych Cieni" i konkurs marynistyczny "Barwy Morza".
Młodzież bierze udział w corocznej akcji "Sprzątanie świata". Zdobywa odznaki turystyczne, m.in. Młodzieżową Odznakę Krajoznawczą, odznakę "Turysta - Przyrodnik", odznakę "Siedmiomilowe buty", Odznakę Turystyki Pieszej i Górską Odznakę Turystyczną.
W 1988 r. na V Zlocie Jungów w Pucku drużyna SKKT ze Szkoły Podstawowej nr 7 w Żyrardowie zajęła II miejsce w kategorii szkół podstawowych, a kilkakrotnie drużyny SKKT SP 7 zajmowały czołowe miejsca w eliminacjach rejonowych Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Turystyczno - Krajoznawczego.

Działalność klubu to: organizacja rajdu "Szlakiem Powstania Styczniowego" (w styczniu, Puszcza Bolimowska), Konkursu Krajoznawczego "Poznajemy Ojcowiznę" (w lutym), Młodzieżowego Sejmiku Krajoznawczego "Kalwaria Zebrzydowska" (w marcu lub w kwietniu), Młodzieżowego Sejmiku Krajoznawczego "Kurpie" (w marcu lub w kwietniu), Wiosennego Sejmiku Krajoznawczego "Poznajemy okolice" (w maju), Jesiennego Sejmiku Krajoznawczego "Poznajemy okolice" (we wrześniu), Młodzieżowego Sejmiku Krajoznawczego "Kraków" z okazji Krakowskich Dni Turystyki (we wrześniu), Młodzieżowego Sejmiku Krajoznawczego "Gdańsk" z okazji Dni Ochrony Bałtyku (we wrześniu), rajdu "Szlakiem Niepodległości" w Krakowie i Sulejówku (w listopadzie), rajdu "Szlakiem Powstania Listopadowego" w okolicach Warszawy (w listopadzie), rajdu "Warszawskim szlakiem" (w grudniu).

Szkolny Klub Krajoznawczo Turystyczny "Turnia" rozpoczął formalnie swą działalność od roku szkolnego 1995/1996 jako klub turystyki górskiej i ekologicznej. Wyodrębnił się z SKKT PTTK "Wędrusie" ZSZ w Żyrardowie, z którym to klubem zawsze blisko współpracował. Od początku istnienia propagował aktywnie turystykę kwalifikowaną głównie pieszą, górską oraz nizinną. Rokrocznie członkowie klubu rozpoczynają sezon turystyczny od udziału w Rajdzie "Powitanie Wiosny" odbywającym się w marcu. Następnym punktem programu jest zawsze udział w Ogólnopolskim Majowym Rajdzie Świętokrzyskim, w którym "Turnia" zawsze jest bardzo licznie reprezentowana.
Co roku w miesiącach maj i październik odbywają się imprezy, których organizatorem jest klub. Są to głównie 5 dniowe wyjazdy w różne pasma górskie. Najczęściej odwiedzane są Sudety: Karkonosze, Góry Stołowe, pasma Kotliny Kłodzkiej oraz Beskidy - Sądecki, Wyspowy, Pieniny.
Corocznie odbywają się również wyjazdy do Politechniki Warszawskiej połączone ze zwiedzaniem Warszawy. Ponadto członkowie SKKT biorą udział w imprezach na orientację, ogólnopolskich zlotach młodzieży szkolnej PTSM, akcji "Sprzątanie Świata" i innych. Największym osiągnięciem klubu jest dwukrotne zdobycie czołowych miejsc w ogólnopolskim konkursie "Poznajemy Ojcowiznę" (nagroda Grand Prix w 1997 roku, I miejsce w konkursie indywidualnym w 1998 roku).
W roku 1999 w imprezach organizowanych przez "Turnię" brało udział 247 osób - młodzieży szkolnej, w 2000 roku 163 osoby. W roku 1999 klub liczył 53 członków, w roku 2000 - 55 osób, w roku 2001 - 28 członków. Członkowie klubu rokrocznie zdobywają odznaki turystyki kwalifikowanej, głównie GOT i OTP. Rokrocznie też najbardziej aktywni nagradzani są odznaką "Orli Lot".
Największym nieformalnym osiągnięciem klubu jest aktywny udział w jego działaniach byłych uczniów, dziś studentów, którzy współtworzą klub i budują jego tradycję wychowując i ucząc młodszych kolegów.

Harcerski Klub Turystyczny "Tramp" powstał w 1977 r. jako specjalistyczny klub turystyczny przy Szczepie ZHP Zespołu Szkół Zawodowych w Żyrardowie. Pierwszym opiekunem klubu był hm Jerzy Kwaczyński. Klub zajmował się głównie organizacją zimowisk szkoleniowych na uprawnienia Młodzieżowego Organizatora Turystyki PTTK oraz organizacją wędrówek turystycznych w ramach akcji letniej w Bieszczadach i w Dębówku. Klub współpracował z Wydziałem Wypoczynku i Turystyki Komendy Chorągwi ZHP w Skierniewicach zajmując się m.in. organizacją harcerskich wojewódzkich zawodów na orientację: zimowych, wiosennych, letnich i jesiennych. W osiemdziesiątych przez krótki okres opiekunem klubu był dh Włodzimierz Słomiński. Od 1991 r. opiekę nad klubem przejął hm Andrzej Drużyński. Od tego czasu, przez 10 lat klub był współorganizatorem rajdu "Szlakiem Księżycowych Cieni", a członkowie klubu brali udział w akcji "Czysty Las", w rajdzie "Powitania Wiosny", w rajdzie "Budy Zosiny", w Zlocie Młodzieży w Palmirach. Na koniec 2001 r. Harcerski Klub Turystyczny "Tramp" liczył 18 członków. Na wniosek opiekuna klubu hm Andrzeja Drużyńskiego z końcem roku 2001 klub zakończył swoją działalność jako klub szkolny i rozpoczął nową działalność jako klub miejski przy Oddziale PTTK w Żyrardowie.

Koło istnieje od 1989 roku. Należą do niego uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Guzowie. Opiekunem koła od momentu założenia jest Maria Koźlicka, nauczycielka historii, aktualnie dyrektor szkoły w Guzowie.
W latach 1997-2002 członkowie koła uczestniczyli w imprezach turystyczno-krajoznawczych organizowanych przez PTTK w Żyrardowie, m.in. w rajdach -"Powitanie wiosny", "Szlakiem zabytków Żyrardowa", "Księżycowe cienie". Brali udział w eliminacjach OMTTK zajmując I miejsce w województwie skierniewickim i powiecie żyrardowskim. Uczestniczyli w konkursie krasomówczym: w 1998 r -Joanna Pyszko z Guzowa zajęła I miejsce w eliminacjach wojewódzkich. Co roku członkowie koła przygotowują prace na konkurs "Poznajemy Ojcowiznę". Poza tym uczestniczyli w imprezach turystyczno-krajoznawczych organizowanych przez własne koło zdobywając odznaki "Turysta-przewodnik", Młodzieżową Odznakę Turystyczną oraz Regionalną Odznakę Krajoznawczą.